آیا مسلمان در برابر قتل کافر قصاص می‌شود؟
تاریخ انتشار: ۲۷ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۱۷۴۵۵
یکی از مجازات‌های قانون مجازات اسلامی، در مواردی که قتل یا جنایت عمدی‌ای بر جسم و جان افراد، وارد می‌آید و موجب از دست رفتن جان یا آسیب به اعضا و جوارح مجنی علیه، یعنی، زیان دیده از جرم، می‌گردد، قصاص است که تنها، در موارد رضایت مجنی علیه یا اولیای دم او، بر مصالحه به دیه یا مواردی که امکان اعمال قصاص نباشد، تبدیل به دیه خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با توجه به اینکه قانون گذار، در ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی، برگرفته از شرع مقدس، برابری در دین و عقل را شرط اعمال قصاص، می‌داند، پرسشی که مطرح می‌گردد این است که قصاص مسلمان در برابر کافر، به دلیل نابرابری در دین، به چه صورت خواهد بود؟ از آنجا که با در نظر گرفتن حکم شرعی و حکم قانونی این مسئله، قصاص مسلمان در برابر کافر، صرفا، در شرایط به خصوصی، امکان پذیر است، ضروری است از قواعد این امر، آگاهی داشت.
از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم، امکان قصاص مسلمان در برابر کافر را بررسی کرده و سپس، حکم شرعی و حکم قانونی این مسئله را با مراجعه به شرع مقدس و قانون مجازات اسلامی، توضیح دهیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، با ما، همراه باشید.
قبل از پاسخ به این پرسش که آیا مسلمان در برابر کافر قصاص می‌شود یا خیر؟ باید، اندکی در خصوص مفهوم قصاص، موارد سقوط قصاص، مصادیق، شرایط اعمال و موارد منجر به صدور حکم به آن، توسط قاضی رسیدگی کننده به پرونده، توضیح دهیم و سپس، امکان قصاص مسلمان در برابر کافر را بررسی کرده و درباره آن، صحبت کنیم.
قانون مجازات اسلامی، انواع مجازات را در ماده ۱۴ خود پیش بینی کرده و آنها را به چهار دسته حدود، قصاص، دیات و تعزیرات، تقسیم می‌نماید. بر اساس ماده ۱۶ این قانون، قصاص، مجازات اصلی جنایات عمدی بر نفس، اعضا و منافع است که به شرح مندرج در کتاب سوم این قانون، اعمال می‌شود.
با توجه به این ماده، در تعریف مجازات قصاص و موارد صدور حکم به آن، باید گفت که موارد صدور قصاص، زمانی است که کسی، مرتکب یک جنایت عمدی، بر جان و یا جسم و منافع اعضای بدن شخص دیگر می‌گردد و هرکس به عمد، مرتکب این گونه جنایات شود، بر اساس این ماده، مجازات وی، قصاص خواهد بود. مجازات قصاص، به صورت گرفتن جان افراد، با اعدام و یا به صورت قصاص عضو، یعنی، وارد کردن عینا جراحت یا آسیب وارده به اعضا و منافع مجنی علیه، نسبت به عضو، منافع و جسم مرتکب جنایت عمدی می‌باشد که در صورت عدم امکان وارد آوردن عینا آسیب، قصاص، به دیه، تبدیل می‌گردد، همچنین است، در شرایطی که مجنی علیه یا، ولی دم او، به جای قصاص، به دیه، مصالحه کنند.
بیشتربخوانید
تصادف بدون گواهینامه قتل عمد است؟قانون گذار، در ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی، در شرایط ثبوت و تحقق قصاص، مقرر می‌دارد: قصاص، در صورتی ثابت می‌شود که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنی علیه نباشد و مجنی علیه، عاقل و در دین با مرتکب مساوی باشد. تبصره- چنانچه مجنی علیه، مسلمان باشد، مسلمان نبودن مرتکب، مانع قصاص نیست.
بر اساس این ماده، شرایط اعمال قصاص، عاقل بودن مجنی علیه و تساوی او در دین، با مرتکب جنایت عمدی است و عدم برابری دین مجنی علیه، با مرتکب، در مواردی که مرتکب، از لحاظ دینی، برتر از مجنی علیه است یا در مواردی که مرتکب، پدر یا جد پدری مجنی علیه می‌باشد، سبب سقوط قصاص می‌گردد، اما، عکس این موضوع، یعنی، چنانچه دین مجنی علیه، از مرتکب، بالاتر باشد و در دین، برابر نباشند یا در مواردی که فرزندی، پدر یا جد پدری خود را بکشد، قصاص، ثابت خواهد بود.
البته، در خصوص عدم برابری در دین، در مواردی که مرتکب، مسلمان باشد و مجنی علیه، کافر مستامن، ذمی یا معاهد، عدم برابری در دین اسلام، سبب سقوط مجازات قصاص، نسبت به مرتکب مسلمان، نمی‌شود و قصاص، بر مرتکب، ولو مسلمان، اعمال خواهد شد. بعد از این توضیح، ممکن است، این پرسش، مطرح گردد که کافر مستامن، معاهد و ذمی چه کسانی هستند؟ در پاسخ به این پرسش، باید گفت:
مقصود از مستامن، شخص دارای امنیت در سرزمین اسلامی است. یعنی، غیر مسلمانی که وارد سرزمین اسلامی شده و با دلایل قابل قبول از منظر دین اسلام، در کشور اسلامی، دارای امان و پناه می‌باشد.
مقصود از معاهد، شخص کافر هم عهد و هم پیمان، با مسلمانان است که امید اسلام آوردن او می‌رود و بدین سبب، در بلاد اسلامی، از امنیت و مصونیت، برخوردار می‌باشد؛ همانند مستامن، عهد و پیمانی که معاهد، به موجب آن، در سرزمین اسلامی، مصونیت دارد، باید، از لحاظ دینی، پذیرفته شده باشد.
مقصود از ذمی، اهل کتاب، یعنی، یهودیان و مسیحیان، زرتشتیان و صائبین، می‌باشد که در سرزمین متعلق به مسلمانان، به علت عهد و پیمانی که با آنها بسته اند، دارای مصونیت هستند و از هرگونه تعرض، محافظت می‌گردند.
با توجه به توضیحات بالا، در پاسخ به این پرسش که امکان قصاص مسلمان در برابر کافر، وجود دارد یا خیر؟ باید گفت، تنها در مواردی که مسلمان، بر کافر غیر مستامن، غیر معاهد و غیر ذمی، جنایتی ولو عمدی، وارد آورد، قصاص، ثابت نیست و چنانچه، مجنی علیه، کافر مستامن، معاهد یا ذمی باشد، یعنی، مرتکب، مسلمان بوده و نسبت به این کافر ها، جنایتی عمدی را مرتکب شود، قصاص، ثابت خواهد بود.
حکم شرعی قصاص مسلمان در برابر کافرپس از بررسی امکان قصاص مسلمان در برابر کافر، در قسمت قبل، در این بخش از مقاله، قصد داریم، حکم شرعی این مسئله را ذکر کرده و توضیح دهیم که نظر شرع مقدس، در خصوص مسئله قصاص مسلمان در برابر کافر، هنگام ارتکاب جنایت عمدی از سمت مسلمان، بر کافر، چیست.
در شرع، برخی از فقها، معتقدند، مسلمان، در هیچ شرایطی، در ارتکاب جنایت عمدی بر کافر و قتل او، کشته و قصاص، نمی‌شود: استناد این دسته از فقها در شرع، بر آیه نفی سبیل است که مقرر می‌دارد: ” لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا (سوره نسا – ۱۴۱) ” به معنای اینکه، خداوند، برای کافران، نسبت به مسلمان، راه و سلطه‌ای قرار نمی‌دهد. با استناد به این آیه، برخی فقها، حقی برای اولیای دم کافر، بر تقاضای قصاص مرتکب مسلمان، نمی‌بینند که این مساله، خلاف قاعده لاضرر و لا ضرار فی الاسلام است و با نفس عدالت خواهی دین اسلام، تناقض دارد.
در مواردی که نمی‌شود، حکم مسئله ای را در شرع مقدس یافت، باید، به قرآن، مراجعه کرد، قرآن، در آیه ۳۱ سوره اسرا، می‌فرماید: و من قتل مظلوما، فقد جعلنا، لولیه سلطانا یعنی، هرکس به ناحق کشته شود، وارث او را حجت قرار دادیم. همچنین، در ماده ۳۲ سوره مائده می‌فرماید: من قتل نفسا بغیر نفس، او فساد فی الارض، فکانما قتل الناس جمیعا و…. هرکس جانی را بدون فساد او در زمین بکشد، گویا تمام مردم را کشته است.
بر اساس این آیات قرآن، خداوند، در هیچ کجا، در قتل دیگری، کافر بودن مرتکب را موردی مجاز، بر به قتل رسیدن او، توسط دیگری، ولو شخصی که در دین، بالاتر از او بوده، یعنی مسلمان باشد، ندانسته و در پاسخ به این پرسش که آیا شرع با حکم قصاص مسلمان در برابر کافر موافق است یا خیر باید گفت، بر اساس قرآن، شرع نیز موافق اصل برابری و رعایت عدالت است و جان انسان ها، فارغ از دین شان، محترم می‌باشد.
در هم راستایی با آیات قرآن، امام علی نیز در نامه ۵۳ نهج البلاغه، می‌فرمایند: ” ظلم به کافری که درصدد آزار مسـلمانان نباشـد، حـرام اسـت. بر اساس این فرمایش نیز هیچ مسلمانی، مجوز آزار عمدی بر کافری که در صدد آزار مسلمانان نیست را نداشته و در صورت ارتکاب، مسئول خواهد بود.
در ادامه مقاله، در خصوص حکم قانونی قصاص مسلمان در برابر کافر، از نظر قانون مجازات اسلامی، توضیح خواهیم داد.
حکم قانونی قصاص مسلمان در برابر کافردر قسمت‌های قبل، توضیح دادیم که امکان قصاص مسلمان در برابر کافر، وجود دارد و حکم شرعی این موضوع را نیز، توضیح دادیم. پس از بررسی امکان قصاص مسلمان در برابر کافر و ذکر حکم شرعی آن، در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص حکم قانونی این مسئله، از منظر قانون مجازات اسلامی، صحبت کنیم و بگوییم که آیا، قانون، در این زمینه، با شرع، هم راستا است یا نظر مخالفی داشته و قصاص کافر در برابر مسلمان را جایز نمی‌داند؟
ماده ۳۱۰ قانون مجازات اسلامی، حکم قانونی قصاص مسلمان در برابر کافر و بالعکس را مشخص می‌کند. این ماده، در خصوص ارتکاب جنایت عمدی غیر مسلمان بر مسلمان و بلعکس، تعیین تکلیف کرده است. ماده ۳۱۰ قانون مجازات اسلامی، در خصوص این موارد، مقرر می‌دارد:
هرگاه غیر مسلمان، مرتکب جنایت عمدی بر مسلمان، ذمی، مستامن و معاهد شود، حق قصاص ثابت است. در این امر، تفاوتی میان ادیان، فرقه‌ها و گرایش‌های فکری نیست.
اگر مسلمان، ذمی، مستامن و معاهد، بر غیرمسلمانی که ذمی، مستامن و معاهد نیست جنایتی وارد کند، قصاص نمی‌شود. در این صورت مرتکب، به مجازات تعزیری مقرر در کتاب پنجم «تعزیرات»، محکوم می‌شود.
تبصره ۱- غیر مسلمانانی که ذمی، مستامن و معاهد نیستند و تابعیت ایران را دارند یا تابعیت کشور‌های خارجی را دارند و با رعایت قوانین ومقررات وارد کشور شده اند، در حکم مستامن می‌باشند.
تبصره ۲- اگر مجنی علیه، غیر مسلمان باشد و مرتکب پیش از اجرای قصاص، مسلمان شود، قصاص ساقط و علاوه بر پرداخت دیه، به مجازات تعزیری مقرر در کتاب پنجم «تعزیرات»، محکوم می‌شود.
بر اساس بند دوم قانون مجازات اسلامی، در شرایطی که فرد مسلمان، بر کافر مستامن، معاهد یا ذمی، مرتکب هر نوعی از جنایت عمدی گردد، قصاص، در حق او، ثابت خواهد شد و مسلمان بودن مرتکب، از موارد سقوط مجازات قصاص، محسوب نمی‌شود؛ مگر اینکه مجنی علیه جنایت عمدی واقع شده بر وی، توسط مسلمان، کافر غیر ذمی، غیر معاهد یا غیر مستامن باشد.
سوالات متداول۱- آیا قصاص مسلمان در برابر کافر وجود دارد یا خیر؟
قانون گذار در قانون مجازات اسلامی امکان قصاص مسلمان در برابر کافر را در شرایط خاصی مورد پیش بینی قرار داده است نظیر مواردی که مجنی علیه کافر ذمی مستامن یا معاهد باشد که جزئیات این امر در متن مقاله ارائه شده است.
۲- در چه مواردی سقوط قصاص در خصوص مسلمان نسبت به کافر اتفاق می‌افتد؟
در مواردی که مرتکب جنایت عمدی مسلمان و مجنی علیه کافری غیر ذمی غیر مستامن یا غیر معاهد باشد قصاص ساقط شده و تعزیر در خصوص مرتکب اعمال می‌گردد که جزئیات این امر در متن مقاله ارائه شده است.
۳- حکم شرعی قصاص مسلمان در برابر کافر چیست؟
شرع نیز همانند قانون و برگرفته از قرآن قصاص مسلمان در برابر کافر را جایز می‌داند که جزئیات این امر و مستندات آن در متن مقاله ارائه شده است.
منبع: اندیشه معاصر
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: قصاص دانستنی های حقوقی احکام شرعی قانون مجازات اسلامی مرتکب جنایت عمدی پاسخ به این پرسش برابری در دین مجازات قصاص بر اساس غیر مسلمان حکم قانونی مجنی علیه بر کافر شرع مقدس باید گفت حکم شرعی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۱۷۴۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سحرگاه متفاوت یک زن و ۴ مرد پای چوبه دار
به گزاش تابناک به نقل از همشهری آنلاین، نخستین فردی که پای چوبه دار رفت و قصاص شد، زن قاتلی بود که به خاطر سرقت النگو و طلاهای زن رمال، جان وی را گرفته بود. شروع این پرونده به شامگاه هفتم اسفند سال ۱۴۰۰ برمی گردد. آن روز به تیم جنایی پایتخت خبر رسید که زنی ۷۰ ساله با ضربات چاقو در خانه اش به قتل رسیده است.
در ادامه تحقیقات مشخص شد مقتول رمال بوده و بواسطه کارش افراد زیادی به خانه اش رفت و آمد داشته اند. بدین ترتیب این فرضیه مطرح شد که یکی از مشتریان پیرزن دست به جنایت زده اند. در صحنه قتل اثر انگشتی بدست آمد که احتمال می رفت متعلق به قاتل باشد.
بررسی ها برای رازگشایی از این جنایت ادامه داشت تا اینکه زن همسایه سرنخ اصلی را در اختیار تیم تحقیق قرار داد: چهلم مقتول به صورت تصادفی صحبت های زن همسایه مان را شنیدم. زن همسایه که فریبا نام دارد به شخصی که آن طرف خط بود می‌گفت که از وقتی همسایه‌مان به قتل رسیده پریشان است و مقتول هرشب به خوابش می‌رود. برای همین احتمال می‌دهم که فریبا در ماجرای قتل زن دعانویس نقش داشته باشد.
زن همسایه به عنوان یکی از مظنونان پرونده بازداشت شد و در تحقیقات گفت: از وقتی مقتول کشته شده خواب‌های پریشان و عجیبی می‌بینم. مدام خواب مقتول را می‌بینم که نام فردی را در خواب برده و می‌گوید قاتلش اوست. او به عروسمان اشاره می‌کند و من با دیدن این خواب خیلی پریشان شده‌ام. همین کافی بود که انگشت اتهام به سمت عروسشان که مشتریان مقتول بود نشانه برود. از سوی دیگر اثر انگشت به دست آمده از محل جنایت با عروس جوان مطابقت داشت.
وی بازداشت شد و در بازجویی ها به قتل اعتراف کرد: شب حادثه گل کشیده بودم و حال خوبی نداشتم. قرار بود مقتول برایم دعای شکست طلسم و سحر و جادو بنویسد. به اتاق رفت که آن را بیاورد و من هم به‌دنبالش راه افتادم. ناگهان کنترلم را از دست دادم و پیرزن را هل دادم و او روی تخت افتاد. بعد با دستانم خفه‌اش کردم و چند ضربه چاقو هم به او زدم و طلاهایش را سرقت کردم
این زن سحرگاه دیروز پای چوبه دار رفت و قصاص شد.
دومین فردی که به دار مجازات آویخته شد، مرد میانسالی بود که ۲۸ فروردین سال ۹۹ همسر دومش را به قتل رسانده بود.
او در بازجویی ها به قتل اعتراف کرد و انگیزه اش را اختلافات خانوادگی دانست. این مرد پس از محاکمه در دادگاه کیفری به قصاص محکوم شد و با قطعی شدن حکمش در یک قدمی مجازات قرار گرفت. این مرد پیش از طلوع خورشید روز چهارشنبه پنجم اردیبهشت ماه در زندان قزل حصار پای چوبه دار رفت و قصاص شد تا پرونده زندگیش برای همیشه بسته شود.
محکوم به قصاص دیگری که دفتر زندگی اش بسته شد، مردی بود که هفتم مهر سال ۱۴۰۰ در درگیری پسر جوانی را به قتل رسانده بود. وی در بازجویی ها به قتل اعتراف کرد و انگیزه اش را اختلاف با مقتول دانست. این قاتل صبح دیروز به دار مجازات آویخته شد.
چهارمین قاتل اما سرنوشتش با ۴ قاتل دیگر متفاوت بود. وی پنجم شهریور سال ۹۶ در درگیری جان جوانی را گرفته بود و نام وی در لیست اعدامی های دیروز قرار گرفته بود. اما بخت با او یار بود چرا که اولیای دم در زندان حاضر نشدند و به دلیل عدم حضور آنها، حکم قصاصش اجرا نشد و به زندان برگشت. پنجمین فردی که دیروز از پای چوبه دار به زندان برگشت، مردی افغان بود که پسر نوجوانی را مورد آزار و اذیت قرار داده بود. او زمانی که پای چوبه دار، توبه نامه اش را ارائه کرد و همین موجب شد تا حکم اعدامش اجرا نشود و به زندان برگردد.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»